Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) πόσο επικίνδυνος είναι

22/09/2023
Καλέστε τον παιδίατρο εάν εσείς ή το παιδί σας δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε, δεν πίνετε αρκετά υγρά ή εμφανίζετε επιδείνωση των συμπτωμάτων. Τα καθημερινά προληπτικά μέτρα μπορούν να βοηθήσουν στον περιορισμό της εξάπλωσης του RSV
Ο RSV μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη σε πρόωρα μωρά, βρέφη, παιδιά και ενήλικες με καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, ηλικιωμένους και οποιονδήποτε έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Για τις σοβαρές λοιμώξεις, μπορεί να χρειαστεί παραμονή στο νοσοκομείο.

Κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμάται ότι 58.000-80.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών νοσηλεύονται σε νοσοκομεία λόγω λοίμωξης από RSV.

Το Φθινόπωρο και ο Χειμώνας είναι μπροστά μας και μαζί θα κάνουν την εμφάνισή τους οι λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Μία από αυτές, που ταλαιπώρησε πολύ τα μικρά παιδιά πέρυσι την ίδια περίοδο, με σοβαρή νόσο και πάρα πολλά κρούσματα, ήταν η λοίμωξη από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) 

Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ή RSV, είναι ένας ιός που μολύνει τους πνεύμονες και την αναπνευστική οδό, προκαλώντας συμπτώματα που μοιάζουν με το κοινό κρυολόγημα.
Είναι τόσο συχνός που τα περισσότερα παιδιά θα έχουν μολυνθεί από αυτόν μέχρι την ηλικία των 2 ετών.
Ο ιός μπορεί επίσης να μολύνει τους ενήλικες. 

Τα παιδιά που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής ασθένειας από τον RSV είναι:

  • Πρόωρα βρέφη
  • Βρέφη έως 12 μηνών, ιδίως εκείνα των 6 μηνών και μικρότερα
  • Παιδιά κάτω των 2 ετών με χρόνια πνευμονοπάθεια ή συγγενή (παρούσα από τη γέννηση) καρδιοπάθεια
  • Παιδιά με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
  • Παιδιά με νευρομυϊκές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν δυσκολία στην κατάποση ή στην απομάκρυνση των εκκρίσεων βλέννας


Σοβαρή νόσηση με RSV

Σχεδόν όλα τα παιδιά θα προσβληθούν από λοίμωξη RSV μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Τις περισσότερες φορές ο RSV προκαλεί μια ήπια νόσηση που μοιάζει με το απλό κρυολόγημα, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια όπως βρογχιολίτιδα (φλεγμονή των μικρών αεραγωγών του πνεύμονα) και 
πνευμονία (λοίμωξη των πνευμόνων)
Ορισμένα παιδιά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου RSV, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που γεννήθηκαν πρόωρα ή που έχουν χρόνια πνευμονική ή καρδιακή νόσο ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Δύο έως τρία στα 100 βρέφη με λοίμωξη από RSV μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτούν. Όσα νοσηλεύονται μπορεί να χρειαστούν οξυγόνο, ενδοφλέβια υγρά (εάν δεν τρώνε και δεν πίνουν) και μηχανικό αερισμό (ένα μηχάνημα που βοηθά στην αναπνοή). Τα περισσότερα βελτιώνονται με αυτό το είδος υποστηρικτικής φροντίδας και παίρνουν εξιτήριο σε λίγες ημέρες.

Συμπτώματα

Η νόσηση από RSV μπορεί να μην είναι σοβαρή τις πρώτες ημέρες. Ωστόσο, τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν πιο σοβαρά λίγες ημέρες μετά την έναρξη της ασθένειας. 

Τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό εμφανίζονται συνηθέστερα περίπου τέσσερις έως έξι ημέρες μετά την έκθεση στον ιό. 

Τα συμπτώματα του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού ή RSV σε ενήλικες και μεγαλύτερα παιδιά συχνά περιλαμβάνουν: 

  • ήπια βουλωμένη ή με καταρροή μύτη 
  • ξηρό βήχα.
  • χαμηλό πυρετό 
  • πονόλαιμο 
  • ήπιο πονοκέφαλο.

Οι σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως: 

  • πυρετό
  • έντονο βήχα
  • συριγμό
  • γρήγορη ή δύσκολη αναπνοή 
  • κυανωτικό χρώμα του δέρματος

Στα βρέφη:

  • οι μύες του θώρακα και το δέρμα μπορεί να τραβιούνται προς τα μέσα με κάθε αναπνοή καθώς πασχίζουν να αναπνεύσουν. Μπορεί επίσης να βήχουν, να παίρνουν ρηχές και γρήγορες αναπνοές και να μην θέλουν ή να μην μπορούν να φάνε.
  • Η ασυνήθιστη καταβολή και η ευερεθιστότητα είναι άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσουν.
Επειδή ο RSV και o SarsCov2 (κορονοϊός) είναι και οι δύο τύποι αναπνευστικών ιών, ορισμένα συμπτώματα του RSV και του COVID-19 μπορεί να είναι παρόμοια.

Στους ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά, ο RSV προκαλεί συνήθως ήπια σημεία και συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα.

Σε σοβαρές περιπτώσεις

Η λοίμωξη από RSV μπορεί να εξαπλωθεί στην κατώτερη αναπνευστική οδό, προκαλώντας πνευμονία ή βρογχιολίτιδα - φλεγμονή των μικρών αεραγωγών που εισέρχονται στους πνεύμονες.

Τα σημεία και τα συμπτώματα σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Πυρετό
  • Σοβαρός βήχα
  • Συριγμό - ένα σφύριγμα που συνήθως ακούγεται κατά την εκπνοή (εκπνοή)
  • Γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή - το άτομο μπορεί να προτιμά να κάθεται όρθιο παρά να ξαπλώνει
  • Κυανωτικό χρώμα του δέρματος λόγω έλλειψης οξυγόνου (κυάνωση)

RSV σε πολύ μικρά βρέφη ή πρόωρα

Τα βρέφη που προσβάλλονται από λοίμωξη RSV εμφανίζουν σχεδόν πάντα συμπτώματα. Αυτό διαφέρει από τους ενήλικες, οι οποίοι μπορεί μερικές φορές να προσβληθούν από τον RSV και να μην έχουν συμπτώματα. 

Στα πολύ μικρά βρέφη (ηλικίας κάτω των 6 μηνών), τα συμπτώματα της λοίμωξης από RSV μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Ευερεθιστότητα
  • Μειωμένη δραστηριότητα
  • Τρώει ή πίνει λιγότερο
  • Άπνοια (παύσεις στην αναπνοή για περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα)

Πυρετός μπορεί να μην εμφανίζεται πάντα με λοιμώξεις από RSV.

Η εποχή του RSV ξεκινά συνήθως το Φθινόπωρο και κορυφώνεται το Χειμώνα. 

Όπως και με άλλους αναπνευστικούς ιούς, μπορείτε να βοηθήσετε στον περιορισμό της εξάπλωσης του RSV χρησιμοποιώντας τα ακόλουθα προληπτικά μέτρα:

Πλένετε συχνά τα χέρια σας

  • Πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα και βοηθήστε τα μικρά παιδιά να κάνουν το ίδιο. Εάν δεν υπάρχουν σαπούνι και νερό, χρησιμοποιήστε ένα απολυμαντικό χεριών με βάση το οινόπνευμα. Το πλύσιμο των χεριών σας θα σας βοηθήσει να προστατευτείτε από τα μικρόβια.
  • Κρατήστε τα χέρια σας μακριά από το πρόσωπό σας
  • Αποφύγετε να αγγίζετε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας με άπλυτα χέρια. Τα μικρόβια εξαπλώνονται με αυτόν τον τρόπο.

Αποφύγετε τη στενή επαφή με άρρωστα άτομα

  • Αποφύγετε τη στενή επαφή, όπως τα φιλιά, και το μοίρασμα ποτηριών ή σκευών φαγητού με άτομα που έχουν συμπτώματα κρυολογήματος.
  • Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντιλο ή το πάνω μανίκι του πουκαμίσου σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Μετά πετάξτε το χαρτομάντιλο στα σκουπίδια.

Καθαρίστε και απολυμάνετε τις επιφάνειες

  • Καθαρίστε και απολυμάνετε τις επιφάνειες και τα αντικείμενα που αγγίζουν συχνά οι άνθρωποι, όπως παιχνίδια, πόμολα και κινητές συσκευές. Όταν τα άτομα που έχουν μολυνθεί με RSV αγγίζουν επιφάνειες και αντικείμενα, μπορεί να αφήσουν πίσω τους μικρόβια. Επίσης, όταν βήχουν ή φτερνίζονται, σταγονίδια που περιέχουν μικρόβια μπορεί να προσγειωθούν σε επιφάνειες και αντικείμενα.

Μείνετε στο σπίτι όταν είστε άρρωστοι

  • Κρατήστε τα παιδιά στο σπίτι όταν αρρωστήσουν και μην τα στέλνετε στο σχολείο ενώ έχουν συμπτώματα. Θα κολλήσουν και τα άλλα παιδιά.
  • Εάν είναι δυνατόν, μείνετε στο σπίτι από τη δουλειά, το σχολείο και τους δημόσιους χώρους όταν είστε άρρωστοι. Αυτό θα σας βοηθήσει να προστατέψετε τους άλλους από το να κολλήσουν την ασθένειά σας.

Μέσα που διαθέτουμε για την προστασία των παιδιών από τον RSV

  1. Μονοκλωνικά αντισώματα
  2. Εμβόλια

Μέχρι πρόσφατα είχαμε στην διάθεσή μας - μόνο για τα πολύ πρόωρα - ένα μονοκλωνικό αντίσωμα (Synagis) για να το χορηγήσουμε με ένεση σε όσα γεννήθηκαν την περίοδο του RSV (Θφινόπωρο έως Άνοιξη).

Σήμερα έχουμε στην διάθεσή μας ένα επί πλέον νέο προϊόν μονοκλωνικών αντισωμάτων. Την νιρσεβιμάμπη (Beyfortus). Το μονοκλωνικό αυτό αντίσωμα πήρε πρόσφατα άδεια από το FDA για κυκλοφορία στην Αμερική, αλλά δεν κυκλοφορεί ακόμα στην χώρα μας.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν είναι εμβόλια. Παρέχουν μία επιπλέον άμυνα που βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων RSV και προστατεύουν τα παιδιά από το να νοσήσουν σοβαρά. Η προστασία που παρέχουν αυτά τα αντισώματα φθίνει με την πάροδο του χρόνου.
Τα προϊόντα αυτά δεν αποτελούν θεραπείες για ένα παιδί που έχει ήδη λοίμωξη RSV.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) εξέδωσε σύσταση για όλα τα βρέφη να κάνουν το πρόσφατα εγκεκριμένο από τον FDA nirsevimab (Beyfortus, Sanofi και AstraZeneca), ένα προληπτικό αντίσωμα, για την προστασία από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Η AAP συνιστά ειδικά τη χρήση του nirsevimab σε βρέφη που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο λοίμωξης. Αυτό το μακράς δράσης μονοκλωνικό αντίσωμα χορηγείται μέσω ένεσης για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και την παροχή ενός πρόσθετου προστατευτικού στρώματος έναντι του RSV.

Η Αμερικανική Ακαφημία Παιδιατρικής συνιστά τη συνεχιζόμενη χρήση της παλιβιζουμάμπης (SYNAGIS) κατά τη διάρκεια της περιόδου RSV για τα παιδιά που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσου RSV, δεδομένης της περιορισμένης διαθεσιμότητας της νιρσεβιμάμπης. Αυτό ισχύει για την Αμερική αφού στην χώρα μας έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει το νέο μονοκλωνικό. Στην χώρα μας θα συνεχίσουμε να κάνουμε το Synagis όπως το κάναμε μέχρις ότου έρθει και εδώ το νέο αυτό αντίσωμα.

Η νιρσεβιμάμπη συνιστάται για όλα τα βρέφη ηλικίας κάτω των 8 μηνών που γεννιούνται κατά τη διάρκεια - ή εισέρχονται - της πρώτης περιόδου RSV (συνήθως από το Φθινόπωρο έως την Άνοιξη).

Μια δόση nirsevimab μπορεί να προστατεύσει τα βρέφη για 5 μήνες, όσο διαρκεί μια μέση περίοδος RSV.
Μια δόση nirsevimab συνιστάται επίσης για ορισμένα παιδιά ηλικίας μεταξύ 8 και 19 μηνών που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρού RSV και τα οποία εισέρχονται στη δεύτερη περίοδο RSV.

Εμβόλιο κατά του RSV

Οι επιστήμονες συγκεντρώνουν και εξετάζουν δεδομένα σχετικά με ένα εμβόλιο που προορίζεται να χορηγηθεί σε εγκύους για την προστασία των βρεφών κατά την πρώτη περίοδο RSV.

Το εμβόλιο
Τα δεδομένα που εξετάζονται εστιάζουν στην ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της χρήσης αυτού του εμβολίου σε έγκυες για την προστασία των βρεφών τους.

Η Pfizer είναι επί του παρόντος η μόνη εταιρεία που διεκδικεί ρυθμιστικές αιτήσεις για ένα υποψήφιο ερευνητικό εμβόλιο κατά του RSV τόσο για μια ένδειξη που συμβάλλει στην προστασία των ηλικιωμένων ενηλίκων όσο και για μια ένδειξη που συμβάλλει στην προστασία των βρεφών μέσω της μητρικής ανοσοποίησης.
Νωρίτερα, η Pfizer ανακοίνωσε ότι ο FDA χορήγησε εξέταση προτεραιότητας για το RSVpreF για την πρόληψη της νόσου του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και της σοβαρής νόσου του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τον RSV σε βρέφη από τη γέννηση έως την ηλικία των έξι μηνών με ενεργό ανοσοποίηση των εγκύων ατόμων. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι εμβολιάζοντας την εγκυμονούσα το παιδί που θα γεννηθεί θα έχει προστασία για τον RSV, μέσω των αντισωμάτων που θα πάρει από την μητέρα για τους 6 πρώτους μήνες της ζωής του.
Νωρίτερα, η Pfizer ανακοίνωσε ότι η Συμβουλευτική Επιτροπή Εμβολίων και Συναφών Βιολογικών Προϊόντων του FDA ψήφισε ότι τα διαθέσιμα δεδομένα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του RSVpreF για την ένδειξη της μητέρας.
Ο FDA έχει ορίσει ως ημερομηνία δράσης του Prescription Drug User Fee Act (PDUFA) τον Αύγουστο του 2023.
Τον Φεβρουάριο του 2023, ανακοινώθηκε ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) έκανε δεκτή προς εξέταση την αίτηση χορήγησης άδειας κυκλοφορίας (MAA) της Pfizer στο πλαίσιο επιταχυνόμενης αξιολόγησης για τον RSVpreF, όπως υποβλήθηκε τόσο για τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας όσο και για την ανοσοποίηση της μητέρας, ώστε να συμβάλει στην προστασία των βρεφών από τον RSV.
Η επίσημη διαδικασία εξέτασης από την Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του EMA βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη.
Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2023, η Pfizer Japan ανακοίνωσε ότι κατατέθηκε αίτηση στο Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας για το RSVpreF ως μητρική ανοσοποίηση που συμβάλλει στην προστασία των βρεφών από τον RSV.
Τον Απρίλιο του 2023, η Pfizer Canada ανακοίνωσε ότι το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας του Καναδά αποδέχθηκε το RSVpreF για επανεξέταση τόσο για άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω όσο και ως μητρική ανοσοποίηση για την προστασία των βρεφών από τον RSV.


Κωνσταντίνος Ι Νταλούκας - Παιδίατρος - Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων